Het Geheim
Allerlei duistere verhalen doen de ronde over de Loge: van occult gezelschap tot wereldveroveraars, van duivelaanbidders tot goddelozen, van politieke achterkamers tot heersers achter de schermen.
De waarheid is echter veel eenvoudiger.
Er is slechts één geheim, en dat is het initiatiek geheim: het geheim van de maçonnieke ervaring. Hoe een neofiet de inwijding ervaart, hoe hij de symbolen interpreteert, hoe hij de weg bewandelt naar zelfontplooiing: dàt is het grote geheim van de Vrijmetselarij. En dat is zo persoonlijk, zo eigen aan elk individu, dat het Geheim onuitsprekelijk is. Je kan het niet uitleggen aan iemand die hetzelfde niet heeft ondergaan, die niet geinitiëerd is. Je kan het vergelijken met bijvb. vader worden: je kan die ervaring niet afdoende beschrijven aan iemand die dat niet is. Of bijvoorbeeld: vertellen hoe een appelsien smaakt aan iemand die dat nooit geproefd heeft. Je moet het ervaren om te kunnen begrijpen.
Het geheim is dus niet opgelegd, het is geheim omdat het niet uitgelegd kàn worden.
Verder is er nog het geheim van de medebroeders: dit is niet echt een geheim, eerder een discretie. Over zijn Loge en zijn arbeid zal de vrijmetselaar discreet zijn, niet om een af ander duister plan te verbergen, maar omdat het eigen is aan de arbeid in de Loge: niemand loopt met zijn innerlijke gevoelens en zijn intiemste ervaringen te koop. Net zoals je niet rondbazuint hoeveel je verdient, welk geloof je aanhangt, of hoe het er in je gezin aan toe gaat. Daarom kan een broeder zichzelf wel als Vrijmetselaar kenbaar maken, maar nooit mag hij namen noemen van zijn medebroeders.
Samengevat: de Loge is geen geheim genootschap, het is een besloten gemeenschap, waar discretie de regel is.
Rituelen + Symbolen
Nu gebeurt er iets speciaals als je symbolen integreert in een ritueel: niet alleen wordt de betekenis van het symbool duidelijk(er), soms krijgt het ook een andere betekenis. Denk maar aan een ring: buiten het huwelijk (of contract) is dat een cadeau, een signaal van liefde, enz. In een ceremonie krijgt die ring de betekenis van een verbond, een verbintenis, een engagement.
Zo ook in de Loge: een symbool krijgt meer lading in een ritueel, en een ritueel wordt verrijkt door de gebruikte symbolen,
meer nog: het ritueel wordt een symbool en een symbool wordt een deel van het ritueel.
Rituelen
Rituelen zijn zinvolle handelingen en teksten die wij ook in ons gewone dagelijkse leven gebruiken. Niet alleen de 'grote' rituelen zoals een huwelijk, een lentefeest, een doop, een inwijding in een club, een begrafenis, ook kleine rituelen spelen een grote rol in ons leven, bijvb. een slaapritueel, het ochtendritueel, het klaarleggen van instrumenten. Die gedragspatronen geven ons rust, zekerheid, vertrouwen. Onze geest en ons lichaam bereiden zich voor op wat komen gaat.
Rituelen zijn dus zeer belangrijk, en in de Vrijmetselarij spelen ze een grote rol. Ze zijn gebaseerd op eeuwenoude onveranderlijke teksten en ritualenboeken, en daar wordt niet van afgeweken. Elk seizoen heeft zijn ritueel, elke bijzondere gebeurtenis ook. Zo zijn er een tiental verschillende scenario's, en die worden elk jaar opnieuw weer herhaald.
Symbolen
Symbolen worden gebruikt waar woorden te kort schieten. We gebruiken die dagelijks zonder er bij stil te staan, vb. een handdruk, een ring, een kruis, een bloem... Voor hogere waarden (broederlijkheid, gelijkwaardigheid, liefde, zelfkennis) gebruiken de Vrijmetselaars ook symbolen omdat symbolen niet alleen meer zeggen dan woorden, maar omdat ze ook plaats overlaten voor individuele interpretatie: woorden beperken de inhoud van een begrip, symbolen laten die onbegrensd.
In de Loge wordt veel gebruik gemaakt van symbolen uit de bouw-wereld, vooral uit de vroegere kathedralenbouwers.
Een belangrijk symbool is de ruwe steen, de hamer en de beitel. Een eerste mogelijke uitleg is dat wij een ruwe steen zijn, die we zelf moeten kappen tot een mooie kubiek, dat wil zeggen dat we aan onszelf moeten werken en schaven zodat we beter passen in de bouw van de tempel, zinnebeeld o.a. van de mensheid.
WERELDBESCHOUWING
De vrijmetselaar werkt, met behulp van symbolen en rituelen, samen met zijn broeders in een Loge, aan zijn persoonlijke vorming. Deze gezamenlijke arbeid heeft tot doel een bijdrage te leveren aan een betere wereld.
Deze wereld ziet de vrijmetselaar als een te voltooien bouwwerk (tempel), waarbij elke mens een levende bouwsteen is.
De vrijmetselaar zoekt wat mensen bindt en probeert weg te nemen wat mensen verdeelt.
De vrijmetselaar erkent ieder in zijn waardigheid, en respecteert zijn gedachten en ideeën. Vrije meningsuiting is cruciaal, maar ook tolerantie voor andersdenkenden.
Dat zelfde respect en diezelfde vrijheid heersen ook IN de werkplaats, en daarom zal de Orde nooit met een standpunt naar buiten treden: de individuele beleving van de symbolen, het ritueel én van de profane wereld is heilig, en daardoor niet te concretiseren.
De vrijmetselarij aanvaardt ook geen enkel dogma, en pleit voor een open, onderzoekende geest, die altijd bereid blijft om andere inzichten te aanvaarden.